143
ROZDZIAŁ 10. JAKOŚĆ DOSTAW ASFALTÓW. KONTROLA WG PN-EN ISO 4259
Jeżeli warunek (A
1
-A
2
)
≥
4
·
R nie został spełniony, wówczas należy albo poszerzyć granice wymagania, albo poszukać
metody badania o lepszej precyzji. Oznacza to, że stawiane w specyfikacji wymagania dla danej cechy muszą uwzględniać
precyzję metody badawczej. W przeciwnym wypadku konflikty na styku dostawca-odbiorca będą nieuniknione.
10.2.3. Ocena wyniku pomiaru na zgodność ze specyfikacją
W sytuacji, w której jedynym źródłem informacji o danym parametrze produktu jest pojedynczy wynik
1
, wówczas
należy przyjąć, że właściwości tego produktu mieszczą się w granicach wymagania z 95% poziomem ufności,
tylko wtedy gdy wynik badania (oznaczymy go jako Y) jest następujący:
dla jednostronnej górnej granicy A
1
:
Y > A
1
+ 0,59
·
R
dla jednostronnej dolnej granicy A
2
:
Y < A
2
– 0,59
·
R
dla dwustronnej granicy – odpowiednio jedno z wymagań powinno być spełnione (jedno, ponieważ kwes
tionowany jest zwykle wynik poza dolną lub górną granicą przedziału wymagań).
Wracając do przykładu z wartością penetracji asfaltu drogowego 35/50 – rozpatrujemy sytuację, w której odbiorca
otrzymał wynik badania kontrolnego z własnego laboratorium: Pen25=34 [0,1mm].
Znając już powyższe zasady interpretacji i statystycznej analizy wyników badań, zadajmy sobie pytanie – czy
otrzymany wynik jest zgodny czy niezgodny ze specyfikacją podaną w normie PN-EN 12591? Czy odbiorca może
uznać, że otrzymał asfalt drogowy 35/50, czy też powinien złożyć reklamację jakościową ze względu na zbyt
niską wartość penetracji?
Wynik Pen25=34 [0,1 mm], oznaczymy jako Y. Granice normowe dla asfaltu 35/50 to:
granica dolna: A
2
=35 [0,1 mm],
granica górna: A
1
=50 [0,1 mm],
a więc wynik Pen25=34 [0,1mm] jest tuż poza dolną granicą specyfikacji.
Norma na badanie penetracji lepiszczy asfaltowych (PN-EN 1426) określa odtwarzalność metody równą R=3
[0,1 mm] dla asfaltów o penetracji w 25°C mniejszej niż 50 [0,1 mm].
Obliczmy, czy dostawca dostarczył asfalt zgodny z normą:
35 – 0,59
·
3 < Y < 50 + 0,59
·
3
33,2 < Y < 51,8
W tym wypadku wynik badania Y=34 [0,1 mm] mieści się w granicach specyfikacji poszerzonych o niepewność
pomiaru penetracji. Aby odrzucić dostawę, odbiorca musiałby stwierdzić, że wynik jest mniejszy niż 33,2 [0,1 mm]
lub większy niż 51,8 [0,1 mm] (rys. 10.4).
1) Pojedynczy wynik, w przypadku badania penetracji wg PN-EN 1426, należy rozumieć jako średnią arytmetyczną z minimum trzech
pomiarów, wykonanych w warunkach powtarzalności metody.
