36
część I – ASFALTY I ICH WŁAŚCiwości
Zbiorowość statystyczna
jest zbiorem dowolnych elementów np. osób, przedmiotów, zdarzeń itp., które charak
teryzują się przynajmniej jedną cechą wspólną o różnych wartościach. Musi być określona w sposób jednoznaczny
pod względem rzeczowym, przestrzennym i czasowym [1, 4].
Jednostka statystyczna
jest najmniejszym elementem zbiorowości statystycznej, która objęta jest badaniem
statystycznym [4].
Cecha statystyczna (zmienna)
jest to właściwość jednostek statystycznych tworzących określoną zbiorowość
statystyczną [3].
Przykładowo, w przypadku badania statystycznego wyników lepiszczy asfaltowych:
zbiorowość statystyczna = wszystkie partie produkcyjne asfaltu drogowego 20/30 w 2017 r.
jednostka statystyczna = pojedyncza partia produkcyjna asfaltu drogowego 20/30 np. w dniu 15.10.2017 r.
cecha statystyczna = penetracja asfaltu drogowego 20/30.
Należy jednak pamiętać, że statystyka jest narzędziem, którego stosowanie powinno odbywać się w sposób
rozsądny i zrozumiały [5], w innym przypadku może to prowadzić do błędnych lub różnych interpretacji zależności
pomiędzy otrzymanymi wynikami.
3.1.1. Parametry statystyczne, definicje
Parametrami statystycznymi możemy nazwać wielkości liczbowe, umożliwiające opisanie struktury badanej
zbiorowości statystycznej w sposób systematyczny.
Parametry statystyczne można podzielić na kilka podstawowych kategorii [1, 4]:
miary położenia
– inaczej miary przeciętne opisujące zbiorowość statystyczną bez uwzględnienia różnic
występujących pomiędzy poszczególnymi jednostkami należącymi do tej zbiorowości. Miary te charakte-
ryzują podobieństwa zbiorowości biorąc pod uwagę analizowaną cechę zmienną. Miary położenia dzielą
się na klasyczne (np. średnia arytmetyczna) oraz pozycyjne (np. dominanta, kwartyle);
miary zmienności
– nazywane miarami dyspersji czy rozproszenia, które opisują zbiorowość statystyczną,
biorąc pod uwagę różnice pomiędzy poszczególnymi jednostkami należącymi do danej zbiorowości. Miary
zmienności charakteryzują stopień zróżnicowania zbiorowości w oparciu o analizowaną cechę zmienną.
Miary zmienności dzielą się na klasyczne (wariancja, odchylenie standardowe, przedział typowy, klasyczny
współczynnik zmienności) oraz pozycyjne (np. rozstęp, odchylenie kwartylowe);
miary asymetrii
– miary skośności, określające kierunek rozkładu cech zmiennych w zbiorowości oraz w jakim
stopniu rozkład danej cechy odbiega od rozkładu symetrycznego;
miary koncentracji
– opisują stopień skupienia poszczególnych obserwacji wokół średniej (kurtoza) bądź sto
pień nierównomierności podziału zjawiska w zbiorowości.
